DDA czyli Dorosłe Dzieci Alkoholików

DZIECI ALKOHOLIKÓW

W rodzinie, gdzie życie wszystkich jej członków kręci się wokół uzależnienia jednego lub więcej osób, panują określone funkcje, szczególnie wśród dzieci. Fundamentalną prawdą jest, że alkoholizm jednego członka rodziny nie pozostaje bez wpływu na resztę. Partner osoby uzależnionej pochłonięty jest jej uzależnieniem (czy wróci pijany/a, kiedy wróci, czy przepije wszystkie pieniądze, czy będzie się awanturować…itp.). Niewiele pozostaje miejsca do zaspokojenia swoich potrzeb emocjonalnych oraz potrzeb emocjonalnych dzieci. W takiej sytuacji wszyscy uczą się bardzo szybko, że najważniejszą wartością jest po prostu przetrwać. Jakoś przetrwać w tej rodzinie. Dzieci bardzo szybko, obserwując rodziców, uczą się podstawowych zasad:

• nie mów – milczenie na temat tego co dzieje się w rodzinie
• nie ufaj – ufność naraża na krzywdę, dlatego nie należy ufać nikomu, w tym członkom rodziny
• nie odczuwaj – trzeba przetrwać, być twardym, dlatego nie należy wgłębiać się w swoje emocje

Konieczność dopasowania się do sytuacji i wydarzeń w dysfunkcjonalnych rodzinach zmusza dzieci do odgrywania różnych ról. W literaturze fachowej można spotkać kilka podziałów dziecięcych strategii. Najczęściej spotykany podział to:

• bohater rodzinny – przeważnie najstarsze dziecko; dobrze się uczy, nie sprawia kłopotów, nad wiek dojrzałe, przejmuje część lub całość obowiązków pijącego rodzica, kontroluje sytuację w domu, dba o młodsze rodzeństwo, żyje w ciągłym napięciu; często nie potrafi się bawić. W dorosłym życiu takie osoby są przeważnie bardzo odpowiedzialne i pracowite, często towarzyszą im dolegliwości psychosomatyczne.
• kozioł ofiarny – młodsze dziecko, któremu ciężko konkurować z bohaterem rodzinnym szuka wsparcia poza domem; trudne dziecko, sprawiające problemy  wychowawcze, źle się uczy, kłopoty z rówieśnikami i dorosłymi; towarzyszą mu wybuchy agresji; rola kozła ofiarnego to odciągnięcie uwagi otoczenia od alkoholizmu rodzica/ów; często jako pierwsze mają kontakt z jakąś formą pomocy. W dorosłym życiu często są niedostosowane społecznie (uzależnienia, konflikty z prawem…itd.)
• aniołek – samotne, ciche dziecko; przed chaosem w rodzinie ucieka w świat marzeń; nie sprawia kłopotu; wydarzenia rodzinne traktuje jakby nie dotyczyły jego, jakby działy się przez mgłę; stopniowo traci kontakt z otoczeniem; brak nadziei i poczucia wartości; w dorosłym życiu nie potrafi nawiązywać trwałych satysfakcjonujących związków; często uzależnione od substancji psychoaktywnych i/lub nadmiernie otyłe; trzymające się na uboczu samotnik
• rodzinna maskotka – to najczęściej najmłodsze dziecko; jego rola polega na rozładowywaniu napięć w rodzinie; dba o to by było miło i wesoło jednak pod pozorną wesołością kryją się napięcie i strach; stale zabiega o cudzą aprobatę, bo od tego jak postrzegają go inni zależy jego samoocena; W dorosłym życiu utrzymuje się nieustanna potrzeba skupiania na sobie uwagi innych, bycia dowcipnisiem lub klaunem, ponadto osoby takie są mało odporne na stres, często w stresujących sytuacjach sięgają po alkohol lub narkotyki

Często zdarza się, że dziecko prezentuje wzorce zachowań z różnych ról.

DOROSŁE DZIECI ALKOHOLIKÓW

Dzieci z rodzin z problemem uzależnienia same łatwo wpadają w nałogi. Przejawiają także szereg charakterystycznych cech tj.:

• poczucie inności
• zbyt poważne traktowanie swojej osoby, brak dystansu do siebie
• nazbyt krytyczna ocena siebie i innych
• nie zwracanie uwagi na własne potrzeby emocjonalne
• nieumiejętność cieszenia się życiem
• nadmierna odpowiedzialność za wszystko i wszystkich lub brak odpowiedzialności
• poszukiwanie lub nie rozumienie co jest normalne a co nie
• obawa przed krytyką
• jednoczesne krytykowanie innych
• stała potrzeba aprobaty otoczenia
• obawa przed odrzuceniem
• znieczulenie emocjonalne lub nadwrażliwość emocjonalna
• pracoholizm
• nadmierna kontrola wszystkiego, rzeczywistości; strach przed utratą kontroli
• poczucie, że jest się atakowanym lub ignorowanym przez innych
• szukanie lub prowokowanie napięć lub kryzysów a potem narzekanie na nie

W dorosłym życiu dzieci z takich rodzin bardzo często wiążą się z osobami uzależnionymi od alkoholu lub narkotyków, a jednocześnie zrobią wszystko aby ich nie opuścić z powodu lęku przed osamotnieniem.